چرایی اربعین
چرا فقط برای امام حسین (علیه السلام) روز اربعین تعیین شده است؟
اربعین یعنی گذشت چهل روز از مصیبت جانگداز شهادت سرور و سالار شهیدان.. چرا فقط برای امام حسین علیه السلام روز اربعین تعیین شده و برای امامان دیگر و حتی پیامبر اكرم صلی اللَّه علیه و آله، مراسم روز اربعین نداریم؟
برای توضیح جواب این سؤال، به این مطالب توجه كنید:
1) فداكاریهای امام حسین علیه السلام، دین را زنده كرد و نقش او در زنده نگه داشتن دین اسلام، ویژه و حائز اهمیت است. این فداكاریها را باید زنده نگه داشت؛ چون زنده نگه داشتن دین اسلام است. گرامیداشت روز عاشورا و اربعین، در حقیقت زنده نگه داشتن دین اسلام و مبارزه با دشمنان دین است.
2) مصیبت حضرت امام حسین علیه السلام، برای هیچ امام و پیامبری پیش نیامده است. مصیبت امام حسین علیهالسلام، از همه مصیبتها بزرگتر و سختتر بود. اگر عامل دیگری هم در كار نبود، همین عامل كافی است كه نشان بدهد چرا برای امام حسین علیهالسلام بیش از امامان دیگر و حتی بیش از پیامبر اسلامصلیاللَّهعلیهو آله عزاداری میكنیم و مراسم متعددی برپا میكنیم.
3) در ماه محرم سال ۶۱ق. امام حسین علیه السلام، فرزندان، خویشان و یاران آن حضرت را كشتند و اسیران كربلا را به كوفه و شام بردند و همین اسیران داغدیده، روز اربعین شهادت امام حسین علیه السلام و یارانش، به كربلا رسیدند و همه مصائب روز عاشورا در آن روز تجدید شد و آن روز، روز سختی برای خاندان پیامبر بود.
4) دشمنان اسلام با به شهادت رساندن امام حسین علیه السلام، قصد نابود كردن دین اسلام را داشتند. دشمنان امام حسین علیه السلام تلاش كردند تا حادثه كربلا، به كلی فراموش شود و حتی كسانی را كه برای زیارت امام حسین علیه السلام میآمدند، شكنجه میكردند و میكشتند. در زمان متوكل عباسی، همه قبرهای كربلا را شخم زدند؛ مزرعه كردند و مردم را از آمدن برای زیارت قبر امام حسین علیه السلام، منع كردند. شیعیان هم برای مقابله با اینها، از هر مناسبتی استفاده میكردند كه یكی از این مناسبتها، حادثه روز اربعین است.
5) یكی از نشانه های مؤمن، زیارت امام حسین علیه السلام در روز اربعین است. از حضرت امام حسن عسكری علیه السلام روایت شده است كه علامتهای مؤمن پنج چیز است؛ پنجاه و یك ركعت نماز فریضه و نافله در شبانه روز، زیارت اربعین، انگشتر به دست راست كردن، پیشانی بر خاك نهادن در سجده و بسم الله را بلند گفتن۱ و یكی از وظایف شیعیان را اهتمام به زیارت اربعین بر شمردهاند..
=========
اقامة عزای حسین در اربعین سالار شهیدان در جهان تشیع به خاطر چند چیز است:
۱ ـ برپایی مراسم سوگواری برای امام حسین(ع) در مناسبت‌های مختلف دستور امامان (ع) است. گریستن بر ابا عبداله الحسین(ع) ثواب بسیار دارد. فرشتگان، پیامبران، زمین، آسمان، حیوانات صحرا و دریا هم بر عزای حسین (ع) گریسته‌اند.
عزاداری بر حسین (ع) نشانة پیوند قلبی با اهل بیت و سید الشهدا است. دستور امامان بر گریستن بر امام حسین (ع) بسیار است.
حضرت رضا (ع) به ریّان بن شبیب فرمود:
«اگر بر چیزی گریه كنی، بر حسین بن علی گریه كن، كه او را همچون گوسفند سر بریدند»[۱]
یكی از رموز این همه تأكید بر سوگواری امام حسین (ع) این است كه این كار یك نوع مبارزه با ستمگران بنی امیه و بنی عباس و طاغوتیان برای ابد است. در حقیقت برقراری عزای حسینی یك جهاد مقدس و احیای خط ائمه(ع) و تبیین مظلومیت آنان و اعتراض به ظالمان و حمایت از مظلومان، و انتقال فرهنگ شهادت به نسل‌های آینده است. به همین خاطر امام بزرگوار فرمودند:
“این محرم و صفر است که اسلام را زنده نگه داشته است.”
۲ ـ در نخستین اربعین شهادت امام حسین(ع) جابر بن عبداله انصاری و عطیه عوفی موفق به زیارت تربت و قبر سید الشهداء(ع) شدند، نیز بنا، به برخی نقل‌ها در اربعین، كاروان اسرای اهل بیت(ع) در بازگشت از شام وارد كربلا شدند و برای شهدای كربلا گریه و عزا داری نمودند بنابر این اولین عزا داری برای سید الشهدا در اربعین شهادت حضرت صورت گرفت. شیعیان نیز برای شركت در عزاداری حضرت زینب و اسرای كربلا و احیای خاطرة غمبار عاشورا و تداوم شور حسینی همه ساله در اربعین عزاداری می‌كنند.
۳ ـ زیارت امام حسین(ع) در روز اربعین مستحب است و از نشانه‌های مؤمن شمرده شده است.
امام عسكری (ع) فرمود:
«نشانه‌های مؤمن پنج چیز است: پنجاه و یك ركعت نماز، زیارت اربیعن، انگشتر به دست راست كردن، پیشانی به خاك گذاشتن (در حال سجده)، و بسم الله را (در نماز) بلند گفتن».[۲]
به طور كلی، تاكید و توصیه‌ای كه از طرف ائمه (ع) برای عزاداری امام حسین صورت گرفته، در مورد هیچ امامی صورت نگرفته و با آن كه شهادت امام حسین در یك روز است، اما همان طور كه می د‌انید عزاداری برای او از مدت‌ها قبل و پس از آن ادامه می‌یاید. این همه برای رسیدن به هدف و درس هایی است كه در عاشورا بوده كه هدف تمام امامان (ع) در آن خلاصه شده است كه در قیام امام حسین (ع) روشن‌تر، آشكارتر، جامع‌تر و عمیق‌تر وجود یافته است.
پی نوشت:
[۱]. أمالی الصدوق، ص: ۱۳۱.
[۲]. درر الأخبار با ترجمه ، ص ۶۹۷.